Suzan Sontag'ın "Fotoğraf Üzerine" Kitabından Derlenen Aforizmalar

Man Ray "Resmini yapmak istemediğim, zaten bir varlığı olan şeylerin fotoğrafını çekiyorum" der. Susan Sontag da bir fotoğrafçı olmamasına karşın sanki Man Ray gibi fotoğrafını çekmediği şeyleri yazıyor. Fotoğraf Üzerine kitabında Sontag kendi tabiriyle "bir fotoğrafı sürreal kılan öğe, onun geçmişten gelen bir mesaj olarak çürütülemez pathosu ve sosyal sınıf hakkında sunduğu somut ipuçlarıdır" diyor. Bu cümlesiyle Man Ray'e selam gönderiyor gibi.

"İnsanların fotoğraflarını çekmek, onları, sembolik yolla sahip olunabilecek nesnelere dönüştürür."

"Bütün fotoğraflar memento mori niteliği taşır, yani ölümü akıldan çıkarmamaya yarar."

"Toplumsal kapsamlı bir belgeleme faaliyeti şeklinde kavranan fotoğrafçılık, özünde orta sınıfa özgü olup, hümanizm denen ve hem şevkle hem de hoşgörüyle, hem merakla hem de kayıtsızlıkla tutunulan bir tavrın aracıydı - ve buna göre, en büyüleyici dekor yoksul kenar mahallelerdi."

"Fotoğraf, ölümlülerin envanteridir. Bir ana ölüm sonrasının ironisini katmak için bir parmak dokunuşu yeter. Fotoğraflar insanlara, tersi katlanılamaz bir şekilde orada ve hayatlarının belli bir yaşında olduklarını gösterir; bir an sonra dağılmaya, değişmeye ve bağımsız varlıklarını sürdürmeye devam edecek olan kişilerle şeyleri bir araya getirir."

"Birçok insan fotoğrafı çekilmek üzereyken endişeye kapılır. İlkel insanlarda görüldüğü şekilde kendi hayat alanları ihlal edildiği için duyulan bir korku değil, fotoğraf makinesinin kendisini onaylamamasından duyulan korkudur bu. Çünkü herkesin arzusu, kendisinin idealleşmiş görüntüsünü -kendilerini en güzel gösteren fotoğrafı- elde etmektir."

"1850'lerde Alman bir fotoğrafçı ilk defa negatif üzerine rötuş yapma tekniğini bulmuştu. Bu fotoğrafçının aynı portrenin (biri rötuşlu, diğeri rötuşsuz) versiyonunu çıkarması, 1855'te Paris’te Exposition Universelle'ye gelen insanları hayretten hayrete sürüklemişti. Fotoğraf makinesinin yalan söyleyebileceği haberinin duyulması, fotoğraf çektirmeyi çok daha popüler hale getirip yaygınlaştıracaktı."

"Fotoğraf makinesi, döküntü bir apartmanı ya da bir çöp yığınını, onlara bir yücelik katmadan fotoğraflayamaz duruma gelmiştir.
Bu durumda bir nehrin üstüne kurulan barajdan ya da bir elektrik kablosu fabrikasından söz etmeye bile gerek kalmaz: Bunların önüne geldiğinde fotoğraf ancak 'ne kadar güzel' diyebilir... Fotoğraf, adi sefilliği bile modaya uygun, teknik bakımdan kusursuz bir şekilde işleyerek, zevk alınacak bir nesneye çevirmeyi başarmıştır."

"Diane Arbus'un gözlemlediği üzere: bir fotoğraf, bir sır hakkındaki bir sırdır. Size ne kadar çok şey anlatırsa o kadar az şey bilirsiniz"

"John Szarkowski'nin gözlemlediği gibi 'Hünerli bir fotoğrafçı her şeyin fotoğrafını iyi çekebilmelidir."

"Bir resmin imzalı olanı makbulken, fotoğrafın da imzasız olanı anlamlıdır ya da fotoğrafın imzalanmış olması sahibi adına bir zevksizlik örneği sayılır."

"Doğru ya da yanlış tarafı olmayan çift yönlü bir dürbün gibi fotoğraf makinesi egzotik olan şeyleri yakınlaştırır, mahremiyet alanımıza sokar; bildik şeyleriyse küçültür, soyutlaştırır, tuhaflaştırır ve bizden çok daha uzaklaştırır. Fotoğraf makinesi kolay ve alışkanlık yaratan faaliyetle kendi hayatımıza ve başkalarının hayatına hem katılma hem de uzaklaşma imkanı sağlar - bir taraftan uzaklaşmayı yabancılaşmayı mümkün kılarken, diğer taraftan katılmamızı kolaylaştırır."

"Kapitalist bir toplum, görüntülere dayalı bir kültüre gerek duyar. Fotoğraf makineleri, gerçekliği, ileri bir sanayi toplumunun işleyişi açısından temel öneme sahip iki şekilde tanımlar: (kitleler için) bir seyirlik malzemesi olarak,(egemenler için) bir denetim aracı olarak. Görüntü üretimi, ayrıca bir egemen ideoloji sağlar. Toplumsal değişimin yerini görüntülerdeki değişim alır. Görüntülerle malları çoğul biçimde tüketme özgürlüğü, özgürlüğün kendisiyle eşitlenir.

"Her şeyin fotoğrafını çekme ihtiyacının son sebebi de tüketim mantığının kendi içinde bulunabilir. Tüketmek demek yakıp yok etmek, hepsini bitirmek -ve bu yüzden, tazelenmeye gerek duymak- demektir. Biz görüntüler üretip onları tükettikçe daha da fazla görüntüye ihtiyaç duyarız -sonra da daha fazlasına."

"Fotoğraf makineleri hem panzehir hem hastalıktır; hem gerçekliği ele geçirmenin, hem de onu eskitmenin bir yoludur."

"Eğer hikayeyi sözcüklerle anlatabilseydim, yanımda sürekli bir fotoğraf makinesi taşımaya ihtiyaç duymazdım.” Lewis Hine...

Işık ve Sevgi...

Can

cantanriseven tarafından, 2016-11-25 tarihinde ve #insanlar başlığında yazıldı.